Հայրըս իմ գլխին քարոզ չէր կարդում,
հեքիաթ էր պատմում։ Հետո հասկացա,
թե նա այդ ձևով իմ հոգին կրթում,
միաժամանակ ինձ պատրաստում էր
լսել սովորել, տեսնել սովորել։
Հետո հասկացա, թե տարիքն առած,
չհասունացած մեծահասակին
մանուկ ժամանակ ինչի՜ց են զրկել…
Թե որտեղից էր պատմածը քաղում,
ես չգիտեի։ Գուցե հենց ի՜նքն էր
դրանք հնարում… Ես սիրում է
ունկնդրել նրան ծնկներին նստած,
աչքըս չորս արած ու բերանըս բաց…
Հայրըս սիրում էր հեքիաթներ պատմել,
Օ՜, սիրում էի ունկնդրել նրան։
Հայրըս խոսում էր, ես տեսնում էի…
Տարինե՜ր հետո հասկացա միայն,
թե ինչպես եղավ, որ զարմանալի
պատկերներով էր մանկությունըս լի…
…Շատ էի սիրում, երբ հյուր էր գալիս։
Եվ ամեն անգամ, երբ զանգը հնչում,
երբ լսում էի հորս սրտաբաց,
ներս հրավիրող ձայնն իմ սենյակից,
լուսավորվում էր մեր տունը մեկից…
Ես՝ սովորաբար իմ խաղով տարված,
չէի խառնըվում մեծերի գործին,
չէի մասնակցում մեծերի խոսքին։
Խաղում էի իմ տիկնիկների հետ։
Գիտեի սակայն, որ մյուս սենյակում
սեղան է դրված, գիտեի սակայն,
թե նա է եկել մեզ այցելության…
…Նա հյուր չէր։ Ոչ էլ մարդ սովորական…
Ու վերլուծում էր միտքըս մանկական՝
հյուրը գալիս է երբեմըն միայն,
նա այցելում էր ցերեկ թե գիշեր,
ուրեմըն հյուր չէր։ Մտածում էի՝
ոչ էլ թե մարդ էր։ Զի եթե լիներ,
անուն կունենար կամ գոնե երես…
Ես նրա դեմքը դեռ չէի տեսել։
Չէի ճանաչում, չէի հասկանում
ու չգիտեի, թե ով էր, ինչ էր։
Մանկան բնազդով գիտեի սակայն,
թե սպասում էի, կարոտում նրան,
ինքըս ինձ հարցնում, զարմանում էի՝
ինչու՞ է գնում, իսկ լավ չէ՞ր լինի՝
մեր տանը ապրեր, մեր տանը մնար…
Հայրս ասում էր՝ երջանկությու՜նն է
այցի գալիս մեզ, մազերըս շոյում,
հետո կամացուկ ավելացնում էր՝
մեր բարեկամն է, իրեն չես տեսնում,
բայց ինքը տեսնում ու սիրու՜մ է քեզ…
Հայրըս սիրում էր հեքիաթներ պատմել,
ասում էր՝ եթե աչքերըդ փակես,
իմ պատմածները և պիտի լսես,
և պիտի տեսնես… Ես սիրում էի
ունկնդրել նրան։ Հայրըս պատմում էր։
Մտածում էի՝ ին՜չ հեքիաթներ կան…
…Աչքերս փակում ու երազում եմ
դեռ մինչև այսօր, և ա՛յս տարիքում։
Ես վարժըվել եմ, առանց հեքիաթի
ապրել չեմ կարող և չեմ էլ ուզում։
Երջանկությունը՝ հյուր-բարեկամը
մանուկ օրերի, ինձ չի մոռացել։
Օ՜, չի մոռացել։ Հին սովորույթով
գալիս է նորից՝ այցելում է ինձ։
Ես նրան տեղ եմ տվել իմ տանը։
-Երբ սիրտը ուզի, որքան որ ուզի
կարող ես մնալ,- ասել եմ նրան։
Ինձ չի խանգարում։ Նա գիշերում է
կողքի սենյակում… Երկու ննջարանն
ինչ պիտի անեմ, մեկն ինձ հերիք է:
Իսկ ահա մյուսում, երբ այցի գալիս
ու կեսգիշերից այն կողմ է ձգվում
զրույցը երկար, երբ խոսում-խոսում
հնից ու նորից ու չենք կշտանում,
բայց քնել է պետք ժամանակավոր
մոռացման համար, երջանկությունը
առանձնանում է իր ննջարանում։
Իսկ ես դեռ երկար՝ ալբոմըս գրկած,
հուշերիս տրված, հաշվում եմ, հաշվում,
որ նինջը փակի աչքերըս խոնջած,
բայց միևնույն է՝ քունըս չի տանում…
…Մենք արթնանում ենք միևնույն ժամին
և հանդիպում ենք միշտ խոհանոցում,
բարի լույս ասում, հետո միասին
վաղ առավոտյան սուրճն ենք պատրաստում
ու վայելում ենք իմ պատշգամբում։
Ես լուռ ծխում եմ։ Ծուխը բարձրանում
մատներիցս վեր, միտքս տանում է
իրեն ետևից։ Իսկ նա չի ծխում։
Զգում եմ, ինչպես նայում է խոժոռ՝
գիտեմ, որ մտքում նախատում է ինձ։
Ես փնթփնթում եմ։ – է՜, ժամանակին
մայրս էր նախատում, և հիմա էլ դու՞…
Ես չէի լսում և այն ժամանակ։
Հիշու՞մ ես, ինչպես խոսում քթիս տակ,
պաշտպանում էի իբրև ինքըս ինձ՝
թե բոլոր, բոլոր հայտնի մեղքերից
փոքրագույնն է սա։ Ի՜նչ արդարացում…
Հիշու՞մ ես, ինչպես մայրըս միշտ նեղվում,
հոգոց էր հանում՝ այսինքն՝ պարապ
խոսքեր մի ասա… Հիշու՞մ ես, մամա…
Երջանկությունը մի պահ վարանում,
չի զանազանում՝ անցյալի՞ս հետ եմ
ես զրույց անում, թե՞ ներկայիս հետ,
հետո թողնում է ինձ իմ մտքերի
ու ալբոմի հետ, մի կողմ է քաշվում։
Ես շարունակում, խոսում քթիս տակ,
արդարանում եմ նկարի առաջ։
Մայրըս լռում է, ոչինչ չի ասում։
Չեմ լսում նույնիսկ հոգոցը նրա։
Ես չեմ զարմանում։ Ուրբաթախոս էր
և ա՛յն ժամանակ։ Ես էի խոսում,
իսկ նա սիրում էր լսել ու ժպտալ,
միայն թե հանկարծ չափը չանցնեի,
գիտեր հայացքով սաստել ու դաս տալ…
Ա՜խ, կարոտել եմ այդ խստությունը
ու լռությունն եմ նրա կարոտել,
որ հավերժացել ու ալբոմիս մեջ
նկար է դարձել, նկա՜ր է դարձել…
Հիմա, երբ շոյում թղթի կտորը,
ալբոմն եմ սեղմում կարոտած սրտիս,
ու երբ թվում է՝ մայրիկիս ձայնն է
հնչում ականջիս՝ աղվո՜րըս, մի լար…
մի՜ ըներ, հոգիս… երբ մտածում եմ՝
մա՜յրըս չի խոսում, նա չէ խոսողը,
մայրըս չի՜ կարող այլևս խոսել,
հայրիկիս թողած ժառանգությունը՝
հեքիա՜թն է դարձյալ միտքըս պարուրել…
Ես հասկանում եմ, թե լացըս լաց չէ,
թե արտասվում եմ երջանկությունից,
զի մայրըս անուշ փաթաթվել է ինձ…
Թե ըմշբոշխնում եմ աներկբայելի
երանությունը հոգեմիացման…
Թե հոգիների հարաբերության
խորհուրդը խորին, տիեզերական,
մահն անկարող է հատել-ընդհատել…
Թե մահով կյա՜նքն է ընդհատվում միայն…
Հայրըս կողքիս է, մայրըս կողքիս է,
և նրանց թողած ժառանգությունը՝
երջանկությունը իմ տանն է ապրում։
Երբ սիրտըս ուզի, աչքերըս փակում,
խոսում կարոտած, լսում եմ նրանց…
տեսնում եմ նրանց… տեսնու՜մ եմ նրանց
…Հայրըս սիրում էր հեքիաթներ պատմել,
ասում էր՝ եթե աչքերըդ փակես,
իմ պատմածները և՛ պիտի լսես,
և՛ պիտի տեսնես… Ի՜նչ հեքիաթներ կան։
Օ՜, պետք է գրել, գրե՜լ անպայման։
Այնպես կուզեի՝ բոլորն իմանան։
Բանաստեղծության էջերում միայն
արժե անթեղել լուսեղեն շողը
այս երջանկության… Ձեռքըս դողում է,
շարվում է տողը տողի ետևից…
…Հայրըս ու մայրըս այնտեղ՝ վերերում
գոհ են ինձանից, ժպտում եմ նորից
հին օրերի պես և օրհնում են ինձ…
06-21-04